“Lozan Barış Antlaşması'ndaki hükümleri öteki barış önerileri ile daha fazla karşılaştırmanın yersiz olduğu düşüncesindeyim. Bu anlaşma, Türk Milletine karşı, yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın sonuçsuz kaldığını bildirir bir belgedir. Osmanlı tarihinde benzeri görülmemiş bir siyasi Zafer eseridir!”

                                                                       MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

 

 

“Milletimiz bununla hakkıyla övünebilir ve Türk milleti yüksek bir eseri olan bu antlaşmanın yüksek kıymetini bilmesi gereken gençliğine bunu geçmişte kararlaştırılmış antlaşmalarla karşılaştırmasını önermelidir.”

 

           MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

 

“Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Devleti'nin hem sınır hem müesseseler hem de hayatı bakımından kuruluşunu tayin eden çok önemli bir antlaşmadır. Hâlâ üzerinde zafer mi, hezimet mi diye kavgalar devam ediyor. En doğru sözü tarihçiler söylüyor: Lozan bir uzlaşmadır.”

 

                                                                                           İLBER ORTAYLI

 

 

“Cumhuriyet tarihinin üzerinde en çok tartışılan olaylardan biri kuşkusuz Lozan Antlaşması’dır. Bu konuda Lozan’ı bir hezimet olarak görenler de, bir zafer olarak nitelendirenler de mevcuttur. Lozan mantıki ve onurlu bir uzlaşmadır. Nitekim kalıcı ve düzeni sağlayıcı bir anlaşma olarak görülmelidir.”

 

                                                                                              İLBER ORTAYLI

 

​

​

​

“Lozan Antlaşması'nın en önemli özelliği, Misak-ı Milli'de belirlenen hedeflere ulaşılmış olmasıydı. Henüz belirlenmemiş güney sınırları dışında, Türkiye'nin yeni sınırları, Misak-ı Milli'de öngörülen sınırlardı.”

                                                                                             ZAFER TOPRAK

​

 

​

​ “Yakın tarihimizde bir başka müdahalesi olmasaydı bile İsmet Paşa, yalnız Lozan'daki mihnetleri, direnişleri ile, unutulması mümkün olmayacak bir yer işgal edebilirdi.”

ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR

​

“Lozan Barış Antlaşması Türkiye'de yaşayan insanları kulluktan çıkarıp, bağımsız, hür, eleştirel düşünebilen, kendi yaşamları hakkında kendileri karar verebilen müreffeh ve mutlu kişiler haline getirmek için Atatürk'ün kullandığı bir sıçrama tahtası, Tevhid-i Tedrisat Kanunu da bu tahtadan sıçrayan toplumun üstüne konduğu ve onu kurtuluşa, refaha, mutluluğa götürecek olan raylardı.”

                                                                                 CELAL ŞENGÖR

​

 “Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ifadesiyle Lozan Barış Antlaşması, Türk ulusuna karşı yüzyıllarca planlanan ve Sevr Antlaşması ile başarıya ulaştığı tasavvur edilen büyük bir yok etme girişiminin yıkılışını, yani, Sevr’in yıkılışını simgelemektedir.”

                    DIŞİŞLERİ BAKAN YARDIMCISI BÜYÜKELÇİ AHMET YILDIZ

​

“Bugün, tarihimizin dönüm noktalarından birini teşkil eden Lozan Barış Antlaşması’nın 100’üncü yıl dönümüdür. Aziz milletimizin tam bağımsızlık iradesi, Lozan Barış Antlaşması’nın müzakere ve imza sürecinde de kendini çok güçlü bir şekilde göstermiştir. Tüm yokluk ve imkânsızlıklara rağmen İstiklal Harbimizi zafere ulaştıran bu irade, bugün de bize rehberlik etmekte, yolumuzu aydınlatmakta, zorluklar karşısında mücadele azmi vermektedir.”

                    24 TEMMUZ 1923 CUMHURBAŞKANI R. TAYYİP ERDOĞAN

 

“Lozan'da iki tarafın, birbirleriyle tam çelişki teşkil eden iki belgeyi dayanak olarak almaş olmalarından dolayı, bir yandan Lozan Konferansı uzun sürmüş ve diğer yandan da Lozan Antlaşması'nın, Misak-ı Milli'yi tam olarak gerçekleştirememesi sonucunu vermiştir. Dolayısıyla, Lozan Antlaşması, Misak-ı Milli açısından eksik olmakla beraber, o günün ağır şartları içinde, mümkün olan en iyisi olarak gerçekleştirilmiştir.”

                                                                                        FAHİR ARMAOĞLU

​

"24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasi bağımsızlığı tescillenmiş oldu. İşgal Devletleri geldikleri gibi gitmiş, 'Türkler yeniden özgürlüğüne kavuşmuştu fakat bu kazanım, dünyanın en pahalı özgürlüğüydü."

                                                                                      DURSUN ALİ YAZ

 

“Lozan da İngiliz delegesi Lord Curzon ve Amerikan delegesi oturuyorduk. Konuşmamızı hiç bir zaman aklımdan çıkarmadım. İngiliz delegesi Lord Curzon  ‘Lozan Muahedesi’nden memnun ayrılmıyoruz, hiçbir dediğimizi yaptıramadık. Harap bir memleket alıyorsunuz. Bunu imar etmeyecek misiniz? Neyle, nasıl yapacaksınız? Para bir bunda var (Amerikan delegesini işaret etti), bir bende var. Geleceksiniz para isteyeceksiniz, diz çökeceksiniz, reddettiklerinizin hepsini cebimden çıkarıp size göstereceğim’ dedi. Bunu hiçbir zaman unutmam.”

İSMET İNÖNÜ-1973

“Lozan’a ait şikayetler yapılmıştır ama Lozan Anlaşması 50 seneye yakın bir süredir her gün kıymetini yenileyerek önemini korumaktadır. Birinci Dünya savaşından sonra yapılan barış anlaşmalarının hiçbiri doğru dürüst 20 sene yaşamamış hatta tamamlanamamıştır. Dahası 2. Dünya savaşının anlaşmalarından hiçbiri ayakta değil. Lozan Anlaşması dün imza edilmiş gibi devletimizin politikasındaki yerini korumaktadır.”

İSMET İNÖNÜ-1973

 

“Lozan Antlaşması Türk bağımsızlığının bir zaferidir.”

                                                           AFET İNAN

 

“Lozan Antlaşması’nın gerçek karakterini ve yüksek değerini Sevr Antlaşması ile kıyaslamakla anlamayı başarırız: Sevr, Osmanlı Devleti’nin tarihe gömülmesini saptayan bir belgedir; Lozan ise, hür bir ulus sıfatı ile Sevr Antlaşması önünde boyun eğmeyen Türk Devleti’nin bağımsızlık hakkını bütün dünyaya kabul ettirmesinin sonucu olan uluslararası bir antlaşmadır.”

                                                           AFET İNAN

 

Lozan’da alınan sonuçları, Montrö ve Hatay’ ın ilhakı ile birlikte düşündüğümüzde ve Türkiye ile müttefikler arasındaki kuvvet dengesini de dikkate aldığımızda, hedeflere önemli ölçüde ulaşılmıştır. Bu açılardan Lozan Antlaşması başarılıdır. Unutulmamalıdır ki, Lozan’da müzakereler devam ederken, İstanbul ve Çanakkale hala işgal altındadır!”

TAHA AKYOL

 

 

 

“Muhabir, Lozan Antlaşması’nı anlattıktan sonra şöyle der: Garbın Şark önünde eğilişi hiçbir zaman bu kadar zelilce olmamıştır.”    

 FALİH RIFKI ATAY

 

  “ Gerçekten de Lozan Antlaşması, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, yenik düşmüş Orta Avrupa devletlerinden birinin galip devletlere kendi koşullarını kabul ettirerek imzaladığı tek antlaşmadır.”

LORD KİNROSS

 

“Lozan’da Hristiyan medeniyeti çarmıha gerildi…. Lozan Antlaşması, yüz yıldan fazla süredir İngiliz diplomasisinin ilk göze çarpan başarısızlığıydı.”

TİME DERGİSİ
 

“Anadolu ve İzmir kurtarılmıştı, ama İstanbul ve Boğazlar hala işgal altındaydı. İngilizler İstanbul’u ve Boğazları boşaltıp Türkiye ‘ye vermemek için direniyordu. Lozan Antlaşması’na kadar da İstanbul’ dan gitmeyeceklerdi. 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşması’ na göre 6 hafta içinde İstanbul ve Boğazlar boşaltılacaktı. Bu doğrultuda İngilizler 2 Ekim 1923’te, “Geldikleri gibi gittiler.” 6 Ekim 1923’te de Atatürk’ün muzaffer orduları İstanbul’a girdi. Bu bir anlamda İstanbul’un ikinci fethiydi.”

SİNAN MEYDAN

 

“İngiliz heyeti başkanı Lord Curzon, Türk heyetinin direncinden o kadar rahatsız olmuştu ki, bir toplantıda İsmet İnönü'ye; "İsmet, sen bana tıpkı laternayı hatırlatıyorsun. Bizi bıktırıp usandırana kadar hep aynı havayı çalıyorsun: Milli egemenlik, Milli egemenlik, Milli egemenlik… Bu sözü duymaktan hepimize gına geldi." demişti.

                                                                                            TUFAN GÜNDÜZ

​

“Takip eden yıllarda Lozan Antlaşması zaman zaman tartışma konusu olup ağır eleştirilerden nasibini almaya devam etti. Bunlar arasında Lozan Antlaşması'nın gizli maddeler içeren ve Türkiye Cumhuriyeti'nin buna göre dizayn edildiği ya da antlaşmanın geçerlilik süresinin 100 yıl olduğu ve 2023 yılında sona ereceği şeklindeki kaynağı belirsiz söylentiler en çok dillendirilen konular arasında yer aldı. Halbuki barış antlaşmaları belli bir süre ile sınırlandırılamaz.”

                                                                                               TUFAN GÜNDÜZ